ทำประกันชีวิตควรแถลงสุขภาพอย่างไร

หมายเหตุ : บทความนี้จัดทำขึ้นเพื่อเปรียบเทียบทางเลือกในการแถลงสุขภาพ และ ผลลัพธ์ที่จะตามมา ของแต่ละแบบประกันที่แตกต่างกัน ดังนั้นการเลือกแถลงสุขภาพแบบใดผู้สมัครทำประกันจะต้องเข้าใจและยอมรับกับผลลัพธ์ที่จะตามมา ก่อนการตัดสินใจด้วยตนเองเท่านั้น

การประเมินการแถลงสุขภาพส่วนของ "สาระสำคัญ" ที่ ส่งผลให้ไม่รับทำประกัน หรือ เพิ่มเบี้ยประกัน ในการพิจารณารับทำประกัน การเคลมประกัน และการสืบประวัติ โดยเรียงตามลำดับความเข้มงวดจากน้อยไปมากจะเป็นดังต่อไปนี้

• ประกันชีวิตตลอดชีพ / ประกันมรดก/ ประกันสะสมทรัพย์ที่คุ้มครองชีวิต / ประกันบำนาญที่คุ้มครองชีวิต [บอกล้างสัญญาได้ภายใน 2 ปีแรก]
• ประกันชีวิตชั่วระยะเวลา (คุ้มครอง 5-20 ปี) [บอกล้างสัญญาได้ภายใน 2 ปีแรก และ มีเกณฑ์ถูกขอตรวจสุขภาพได้ง่าย]
• ประกันอุบัติเหตุส่วนบุคคล [แถลงตามจริงทุกอย่าง แม้ถามคำถามด้านสุขภาพน้อย]
• ประกันโรคร้ายแรง [บอกล้างสัญญาได้เพียง 2 ปีแรก - แต่ไม่คุ้มครองโรคร้ายแรงที่สืบเนื่องมาจากโรคหรืออาการผิดปกติก่อนทำประกัน]
• ประกันสุขภาพ [เข้มงวดมากที่สุด - ควรขอประวัติการรักษาทั้งหมด โดยเฉพาะกับของ รพ. ที่ตรวจสุขภาพเป็นประจำ]

แบบที่ 1 : บริษัทประกันจึงรับความเสี่ยงสูงกว่า

• เพราะต้องจ่ายค่าความคุ้มครองสูงกว่าเบี้ยที่ได้รับมาก และด้วยเบี้ยที่ไม่มากนี้เอง ส่วนใหญ่จึงมีโอกาสที่ผู้ทำประกันจะมีความเสี่ยงของอาชีพต่อชีวิตที่สูงได้

แบบที่ 2 : บริษัทประกันจึงรับความเสี่ยงน้อยกว่า 

• เพราะจะมีการกรองผู้ทำประกันด้วยเบี้ยประกันที่สูงระดับหนึ่ง (ซึ่งเชื่อว่าหากมีกำลังเงินโอกาสเสียชีวิตจากโรคภัยไข้เจ็บจะน้อยกว่าได้) โดยเสมือนเป็นการเก็บเงินแลกความคุ้มครองที่สูงกว่าเงินเก็บหลายเท่าทันทีที่เริ่มเก็บ และสามารถคุ้มครองได้ตลอดชีพด้วยเบี้ยที่เรียกเก็บสูงตั้งแต่แรก (ส่วนหนึ่งของเบี้ยที่สูงนี้จะถูกนำไปลงทุนความเสี่ยงต่ำและเติบโตไปช่วยจ่ายค่าประกันภัยที่สูงมากในตอนสูงอายุได้)

ประกันชีวิตตลอดชีพ

จากทั้งหมดที่กล่าวมาจะเห็นได้ว่า ประกันชีวิตตลอดชีพ (เช่น  BLA ตลอดชีพสุดคุ้ม) กับ ประกันมรดก (ประกันชีวิตลอดชีพทุนขั้นต่ำ 5 ล้านบาท เช่น BLA Prestige Life) จะมีความเข้มงวดในการรับทำประกันที่น้อยที่สุด

ด้วยการที่บริษัทรับความเสี่ยงน้อยกว่า โอกาสการเคลมเกิดขึ้นยากกว่า (คุ้มครองเพียงการเสียชีวิตอย่างเดียว) และ ใช้เบี้ยประกันที่สูงกว่าในการคัดผู้ทำประกัน

ทำให้การแถลงสุขภาพของประกันชีวิตแบบถูกต้อง มักเน้นแถลงประวัติการรักษาที่ส่งผลให้อาจไม่สามารถรับทำประกัน "ชีวิต" ได้ หรือ รับทำประกัน "ชีวิต" ได้แบบเพิ่มเบี้ย ดังนี้ (เพื่อไม่เป็นการปกปิดและหากบริษัทรับทำประกันได้ก็มั่นใจว่าจะได้รับความคุ้มครองแน่นอนไม่ต้องรอให้เกิน 2 ปี แม้อาจถูกเพิ่มเบี้ยได้ก็ตาม)

• มีผลตรวจสุขภาพที่มีค่าเกินเกณฑ์อ้างอิง เช่น ค่าความดัน ค่าน้ำตาล ค่าตับ ค่าไต
• ในผลตรวจสุขภาพหรือประวัติการรักษาล่าสุด มีค่าดัชนีมวลกาย BMI น้อยกว่า 18 หรือ มากกว่า 31 (ส่งผลต่อการเพิ่มเบี้ยประกัน)
• ในประวัติการรักษามีการบันทึกถึง โรค หรือ อาการผิดปกติ ที่ส่งผลถึงชีวิตได้ดังต่อไปนี้ (โดยเฉพาะโรคที่ยังไม่สามารถควบคุมได้ หรือ ยังไม่ทราบสาเหตุอาการผิดปกตินั้น ๆ ในประวัติการรักษา แต่หากทราบสาเหตุ หรือ ควบคุมโรคได้แล้ว หรือ หายแล้ว ควรแถลงพร้อมส่งประวัติการรักษามาร่วมด้วย)

ประกันสุขภาพ

ประกันสุขภาพควรแถลงทั้งหมดตามจริง และควรให้ประวัติการรักษาทั้งหมดให้มากที่สุด เพราะว่าจะส่งผลต่อการพิจารณาในการยกเว้นโรคที่เป็นมาก่อนทำประกันได้ (ประกันชีวิตไม่มีการยกเว้นแบบนี้)

ประกันโรคร้ายแรง

ประกันโรคร้ายแรงควรแถลงและแนบประวัติการรักษาในโรคที่สามารถเกี่ยวข้องกับโรคร้ายแรงที่ประกันให้ความคุ้มครอง เพราะว่าจะส่งผลต่อการพิจารณาในการยกเว้นอาการผิดปกติที่เสี่ยงต่อการพัฒนาเป็นโรคร้ายแรงที่เป็นมาก่อนทำประกันได้ (ประกันชีวิตไม่มีการยกเว้นแบบนี้)

ประกันอุบัติเหตุ

ประกันอุบัติส่วนบุคคลเดี่ยว ๆ (ไม่ได้แนบกับประกันชีวิตตลอดชีพ) เป็นสัญญาปีต่อปี มักจะคุ้มครองทั้งเสียชีวิต ทุพพลภาพถาวร หรือ พิการ และอาจมีค่ารักษาอุบัติเหตุให้ร่วมด้วย การแถลงสุขภาพจึงควรแถลงตามจริงทั้งหมด คล้ายประกันสุขภาพ เพียงแต่คำถามด้านสุขภาพจะน้อยมาก (จะมีเพียง โรคความดัน ลมชัก เบาหวาน มะเร็ง พิการ เคยบาดเจ็บจากอุบัติเหตุในรอบ 2 ปีเท่านั้น จึงเป็นสาเหตุที่ว่าแม้ไม่สามารถทำประกันชีวิตได้ แต่ก็ยังสามารถทำประกันอุบัติเหตุได้อยู่ )

ทำให้ประกันอุบัติเหตุที่แนบกับประกันชีวิต จึงเสมือนมีการคัดกรองด้วยประกันชีวิตไปในตัวเรียบร้อยแล้ว เพราะคำถามด้านสุขภาพของประกันชีวิตจะมากกว่าประกันอุบัติเหตุ ทำให้หากสุขภาพสามารถทำประกันชีวิตได้ ก็สามารถทำประกันอุบัติเหตุได้แน่นอน

ประกันชีวิตชั่วระยะเวลา

ด้วยการคุ้มครองเพียงกรณีเสียชีวิตอย่างเดียว ทำให้จะมีการสืบประวัติอย่างจริงจังเฉพาะการเคลมใน 2 ปีแรกเท่านั้น โดยจะสืบว่าได้เป็นโรคใด ๆ ที่ส่งผลต่อการเสียชีวิตครั้งนี้มาก่อนทำประกันหรือไม่ (หากเสียชีวิตด้วยกรณีอุบัติเหตุอย่างชัดเจน โอกาสสืบประวัติจะค่อนข้างน้อยมาก ด้วยเพราะเบี้ยที่สูงกว่าเบี้ยประกันอุบัติเหตุพอสมควร)

การแถลงสุขภาพของประกันชีวิตชั่วระยะเวลาจึงจำเป็นต้องแถลงตามจริงโดยเฉพาะกับโรคหรืออาการผิดปกติที่เสี่ยงถึงชีวิต และควรแนบประวัติการรักษาที่ยืนยันว่าหายได้สักพัก หรือควบคุมโรคได้แล้วร่วมด้วย ก็จะเพิ่มโอกาสในการรับทำประกันได้ โดยไม่ต้องกังวลต้องรอให้เกิน 2 ปี

โดยความเข้มงวดของประกันชีวิตชั่วระยะเวลาที่มากกว่าประกันชีวิตตลอดชีพตามความเสี่ยงที่มากกว่า จึงมีการจำกัดอาชีพที่จะสามารถรับทำประกันได้ การต้องแสดงหลักฐานรายได้ถิ่นที่อยู่อาศัย รวมถึงมีเกณฑ์การถูกขอตรวจสุขภาพได้ง่ายมากกว่าประกันชีวิตตลอดชีพ ทั้งในแง่ทุนประกันชีวิตและอายุทำประกัน

ข้อสังเกตุ :

• ประกันชีวิตตลอดชีพ โดยเฉพาะกับประกันมรดก จะเป็นแบบประกันเดียว ที่หากมีประวัติการรักษาที่เสี่ยงถึงชีวิตและยังควบคุมไม่ได้ จะมีโอกาสสามารถทำประกันได้ด้วยทุนประกันที่สูง ในอายุที่ไม่เกิน 55 ปี โดยอาศัยเงื่อนไขการไม่ถูกบอกล้างสัญญาหากเลย 2 ปีไปแล้วเข้าช่วยได้
• ในขณะที่แบบประกันอื่น ๆ จะสามารถถูกสกัดด้วยการถูกสืบประวัติได้ทั้งหมด และถึงแม้จะไม่ถูกสืบประวัติได้อย่างประกันชีวิตชั่วระยะเวลา แต่หากทำทุนชีวิต อายุมาก หรือ อาชีพมีความเสี่ยง ก็สามารถถูกขอให้ตรวจสุขภาพได้ไม่ยาก 

ถ้าไม่ต้องการขอประวัติการรักษา หรือ ไม่ต้องการให้ถูกขอตรวจสุขภาพเพิ่มเติม ต้องการให้เริ่มความคุ้มครองโดยเร็วที่สุด รวมถึงมั่นใจว่าอาการที่เป็นนั่นหายแล้ว หรือ ประเมินแล้วว่าค่าทางการแพทย์ต่าง ๆ อยู่ในเกณฑ์ปกติ

จะสามารถเลือกที่จะไม่แถลงได้ เพราะ หากโชคร้ายมีการเคลมใน 2 ปีแรก แล้วมีการสืบประวัติการรักษาย่อมจะพบว่าเคยเป็นโรคที่อันตราย แต่ได้หายแล้ว หรือ ยังไม่หายขาดแต่ควบคุมได้แล้ว ซึ่งจะไม่ส่งผลต่อการเคลมใด ๆ

เว้นแต่ว่า ได้เสียชีวิตจากโรคที่ไม่ได้แถลงนี้ ซึ่งฝ่ายสินไหมจะต้องประเมินต่อไปอีกว่า หากแถลงยังสามารถรับทำประกันได้ปกติหรือไม่ หากสามารถรับทำประกันได้ปกติก็จะไม่ส่งผลใด ๆ

ดังนั้นหากพบว่าโรคที่เป็นนั้นอันตรายถึงชีวิตได้ แต่ได้หายแล้ว หรือ ควบคุมได้แล้ว และมั่นใจว่าบริษัทจะสามารถรับทำประกันได้โดยปกติแบบไม่เพิ่มเบี้ย การตัดสินใจแถลงพร้อมยื่นประวัติจะเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด

แต่ถ้าไม่มั่นใจว่าบริษัทจะสามารถรับทำประกันโดยไม่เพิ่มเบี้ยได้ รวมถึงรู้ตนเองดีว่าโรคที่เป็นอยู่ได้หาย ควบคุมได้ หรือสงบไปแล้ว และไม่น่าจะเสียชีวิตด้วยโรคนี้ภายใน 2 ปีอย่างแน่นอน การเลือกที่จะไม่แถลงก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่น่าสนใจ

ไม่อย่างนั้นหากถูกเพิ่มเบี้ยขึ้นมา อาจต้องเปลี่ยนไปเลือกไม่แถลงกับอีกบริษัทประกันหนึ่งแทนที่เบี้ยประกันอาจสูงมากกว่าได้ พร้อมยังต้องรออีก 2 ปีเช่นกัน (รวมถึงต้องไม่แถลงด้วยว่าเคยถูกบริษัทประกันอื่นขอเพิ่มเบี้ยด้วย เพราะถ้าแถลงก็จะถูกประวัติการรักษาได้)

ข้อสังเกตุ :

• ในสถานการณ์ที่ยกตัวอย่างมาก จะเห็นได้ว่าบางสถานการณ์ การแถลงกับไม่แถลง ผลลัพธ์สุดท้ายอาจจะไม่แตกต่างกัน จึงทำให้การเลือกไม่แถลงและได้เริ่มนับความคุ้มครองโดยเร็วที่สุดอาจเป็นทางเลือกที่น่าสนใจ
• แต่บางสถานการณ์ ก็จำต้องถูกบีบให้ไม่แถลงเท่านั้น เพราะถ้าแถลงจะมีโอกาสสูงที่จะไม่รับทำประกันชีวิต หรือรับทำแบบเพิ่มเบี้ย ซึ่งก็จำเป็นต้องประเมินสถานการณ์โรคด้วยตนเองว่าสามารถที่จะไม่โชคร้ายเสียชีวิตด้วยโรคที่ไม่ได้แถลงใน 2 ปีแรกได้หรือไม่
• อย่างไรก็ตามจุดเด่นของประกันชีวิตจะอยู่ที่ การเสียชีวิตด้วยอุบัติเหตุ ที่ถึงแม้จะยังไม่ครบ 2 ปี หากทั้งแพทย์และตำรวจระบุสาเหตุการตายว่าเป็นอุบัติเหตุ โอกาสการถูกสืบประวัติก็จะน้อยมาก เว้นแต่มีการทำประกันอุบัติเหตุพ่วงกับประกันชีวิตด้วย ตรงส่วนนี้จะมีโอกาสที่จะถูกสืบประวัติว่าได้เป็นโรคที่เสี่ยงต่ออุบัติเหตุมาก่อนทำประกันหรือไม่ (ความดัน ลมชัก เบาหวาน มะเร็ง พิการ เคยบาดเจ็บจากอุบัติเหตุในรอบ 2 ปี)

ประกันชีวิตนั้น เนื่องจากผู้สมัครทำประกันมีทางเลือกให้สามารถไม่แถลงสุขภาพแล้วรับความเสี่ยงไว้เองเฉพาะ 2 ปีแรกเท่านั้นได้ (ความเสี่ยงคือถูกบอกล้างได้รับเบี้ยประกันคืน) ซึ่งบริษัทประกันเองก็ทราบข้อนี้ดี

แต่การที่บริษัทประกันยังเปิดช่องแบบนี้ ด้วยเพราะเป็นการคุ้มครองเพียงชีวิตอย่างเดียว และอัตราการเสียชีวิตด้วยโรคภัยไข้เจ็บนั้นไม่ได้สูงมาก โดยเฉพาะหากอายยุยังไม่เกิน 50 ปี และการเสียชีวิตด้วยโรคร้ายแรงหรือโรคที่เสี่ยงถึงชีวิตจริง ๆ ที่เป็นขั้นร้ายแรงแล้วนั้น ยากที่จะควบคุมให้มีชีวิตนานเกิน 2 ปีได้

อย่างไรก็ตามบริษัทประกันเองก็จำเป็นต้องปิดช่องไม่รับความเสี่ยงมากเกินไป โดยอาศัยเกณฑ์บังคับให้ตรวจสุขภาพร่วมกับการแถลงสุขภาพด้วย โดยเฉพาะในพื้นที่เสี่ยงการฉ้อฉลประกันชีวิตสูง หรือ เขตพื้นที่สีแดงที่มีความเสี่ยงด้านการฟอกเงิน 

เนื่องจากของ BLA ล่าสุดจะไม่ได้แยกเกณฑ์การตรวจสุขภาพระหว่าง ประกันชีวิตตลอดชีพ กับ ประกันชีวิตชั่วระยะเวลาออกจากกัน จึงทำให้ความเข้มงวดในการรับทำประกันของประกันชีวิตชั่วระยะเวลานั้น ได้ส่งผลถึงประกันชีวิตตลอดชีพตามไปด้วย ดังเกณฑ์ขอตรวจสุขภาพต่อไปนี้

จะเห็นได้ว่าหากทุนประกันชีวิตรวมโรคร้ายแรงเกิน 10 ล้านบาทขึ้นไปเมื่อใด จะถูกขอให้ตรวจสุขภาพร่วมด้วยทันที จึงเป็นการจำกัดความเสี่ยงของบริษัทประกันที่สำหรับรองรับปัญหาการไม่แถลงสุขภาพได้ รวมถึงช่วงอายุที่ไม่ต้องตรวจสุขภาพจะค่อนข้างแคบ เพราะส่วนใหญ่คนเริ่มอยากทำประกันชีวิตทุนสูง ในตอนที่มีกำลังเงินและอายุมากแล้ว แต่ก็อาจกำลังเป็นโรคที่ทำให้ไม่สามารถทำประกันชีวิตได้แล้วเช่นกัน

ในกรณีพื้นที่เสี่ยงสูง หากทุนประกันชีวิตรวมโรคร้ายแรงเกิน 8 ล้านบาทขึ้นไปเมื่อใด จะถูกขอให้ตรวจสุขภาพร่วมด้วยทันที และอายุที่ไม่ต้องตรวจสุขภาพจะค่อนข้างแคบกว่าเดิม คือ เหลือเพียงอายุไม่เกิน 45 ปี ที่ทุนประกันชีวิตไม่เกิน 3 ล้านบาทเท่านั้น และจำเป็นต้องแนบภาพถ่ายเพื่อยืนยันว่ามีตัวตนมีที่พักอาศัยอยู่จริง ๆ

ทั้งหมดนี้เองจึงเป็นวิธีการจำกัดการรับความเสี่ยงของบริษัท โดยใช้เงื่อนทั้งทุนประกันและอายุเริ่มทำประกันเข้าช่วย ร่วมกับการพิจารณาพื้นที่เสี่ยงสูง (รวมถึงบางอาชีพที่เสี่ยงดื่มสุรามากกว่าปกติ ก็อาจมีการขอตรวจสุขภาพร่วมด้วยได้ แม้ทุนประกันและอายุจะไม่เข้าเกณฑ์ตรวจสุขภาพก็ตาม)